Nu de restauratie weer is begonnen, is Ton, onze trouwe fotograaf, meteen weer ter plekke. Om ons op de hoogte te houden van wat er op de steigers allemaal met zorg gebeurt.
Als fotograaf vind ik het mooi mensen te kunnen fotograferen in hun functioneren. In dit geval bij het restaureren van deze authentieke middeleeuwse toren. Ik ben blij dat de werkzaamheden weer hervat zijn en dat dit monument weer onderhoud krijgt waardoor behoud veilig wordt gesteld.
Beschrijven van wat ik precies gefotografeerd heb vind ik moeilijk. Ik heb goed gekeken en geluisterd en waag een poging.
Kijkend naar deze toren, de stenen, de buitenkant zou je kunnen spreken van een schadebeeld. Ontstaan door eeuwen blootgesteld zijn aan weer en wind, warmte, koude, vocht én uiteraard ook aan de mens die door de eeuwen heen deze toren gebruikte en niet-onderhield. Dat laat allemaal sporen na.
Delen van de muur kun je normaal noemen, maar hele stukken verweerd. Dat leidt tot afstoten van stukjes, schilfers steen aan de buitenkant maar daaronder is de steen veelal gezond. Belangrijk daarbij is te onderkennen dat de buitenmantel van de toren een siersteen is, mooi maar uitermate kwetsbaar. Binnenin bevind zich een rode stenen muur, sterk en robuust en deze vormt de ruggengraat van de toren.
In de muur zijn ook stenen die heel lang vochtig zijn gebleven en door warmte en koude regelmatig zijn gekrompen en uitgezet en zodoende deels of helemaal vergaan zijn. De meeste stenen die verwijderd zijn om vervangen te worden, zijn helemaal stuk. Dat stuk gaan kan ook komen door scheurvorming in de muur, beweging, maar ook door de mortel die gebruikt is. Mortel die door de eeuwen heen bijvoorbeeld heel hard is geworden, terwijl de steen zachter en dus kwetsbaarder is. Of door de verschillende soorten mortels die door de eeuwen heen zijn gebruikt om de stenen te voegen.
Bij de restauratie die nu wordt uitgevoerd probeert men altijd de oude, oorspronkelijk gebruikte mortel na te bootsen.
Op de foto’s is te zien hoe voegen uitgehakt worden, uiterst voorzichtig uiteraard en slechte stenen of delen daarvan worden verwijderd. De ontstane open gedeeltes worden ondersteund door middel van steen of hout en om later de nieuwe stenen in te metselen.
Ton Rothengatter, fotograaf
