Heirbaan en hosterd

Om te kunnen heersen over dat immense rijk zijn legerwegen (heirbanen) van levensbelang. Daarom leiden alle wegen naar Rome en ook weer terug naar alle uithoeken van het rijk. Juist langs de grens is zo’n weg nodig om snel allerlei brutale indringers weer naar buiten te slaan.

Het rivierenland is in die tijd grensstreek en er lopen zelfs twee wegen langs de noordgrens naar de zee. De zuidelijke weg voert, zo nemen we aan, door het Land van Maas en Waal én door Puiflijk. De Peutingerkaart is een Middeleeuwse kopie van een veel oudere Romeinse kaart. Ze geeft de gestileerde route aan en de volgorde van belangrijke plaatsen aan die weg.

De zuidelijke weg begint in Noviomagi (Nijmegen). We reizen onder andere door Puiflijk naar Ad Duodecimum, dat  vermoedelijk op de Ret in Beneden Leeuwen moet worden gezocht. Vandaar gaan we verder naar Grinnibus (Rossum). De streek zijn we dan al weer uit.

Langs die heirbaan lagen een aantal nederzettingen. Ze worden ‘hosterd’ (= hofstad) genoemd, gebouwd op de hoge oeverwallen. De weg is daar op ook aangelegd. Wellicht is deze heirbaan de voorloper van de Koningsstraat. De hosterds zijn zeer oude woonplaatsen, die dateren uit de Romeinse Tijd of zelfs van daarvoor. Bij de eerste hosterd lag de Keltische offerkuil, zodat aannemelijk is dat er al bewoning was voor de Romeinen verschenen.⁷ Puiflijk heeft twee van die hosterds en daar liep de zuidelijke heirbaan langs.