Het dagelijks leven

In het leven van alledag, zullen de mensen op de Hucht regelmatig Romeinen op de heirbaan hebben gezien. Waarschijnlijk hebben ze ze ook gezien als ze in Noviomagus (Nijmegen) hun graan, vlees en vruchten aan de man kwamen brengen.

De villa op de Klepperheide is een verzamelplaats geweest. Van daar gingen de mensen dan samen naar de stad. Noviomagus (Nijmegen) betekent Nieuwe Markt. Die nieuwe markt lag in het westen onder aan de heuvels in het huidige Waterkwartier. Op de heuvels, bij wat nu Valkhof heet, lag een oudere stad: Oppidum Batavodorum. Dat betekent: Stad van de Bataven.⁸

We weten wel het een en ander van het leven van de mensen in de Bataafs-Romeinse Tijd. Soms, omdat Romeinse schrijvers over de Bataven en hun gebied hebben geschreven (Tacitus), vaak omdat we hun sporen in de grond hebben gevonden. Dat dagelijkse leven wijkt niet zo veel af van het leven van hun voorouders. Ze leven in het ritme van de seizoenen, telen vee, ploegen de akkers met eergetouw (een houten ploeg) en ossen, vangen vis, jagen op wild, verzamelen vruchten van het bos, bouwen hun hoeve van hout, riet, leem en mest, bakken potten, maken gereedschap en drijven handel. Maar altijd kost het moeite om het hoofd boven water te houden, daarom vragen ze Magusanus en andere goden om een goede oogst, een gelukkige jacht en een gezond leven. Zelden worden hun gebeden verhoord.

Maar over de Romeinse wegen druppelen langzaam veranderingen hun wereld binnen. Ze leren nieuwe gewassen als rogge, bieten, papaver, tuinbonen en kruiden als koriander kennen en gebruiken. En de kip is het nieuwe beest in hun veestapel. Ze gaan Romeins aardewerk, Romeinse sieraden en geurstoffen waarderen. Hun boerderijen worden groter omdat ze vee fokken en graan telen voor de handel. Wat ze meer produceren, brengen ze naar de Nieuwe Markt (Noviomagus). Daarmee neemt de welvaart toe. Ze kunnen van het verdiende geld luxe zaken kopen of meer grond om hun bedrijf uit te breiden.

Ook het landschap verandert. Er worden bossen gekapt om meer akkers en weiden aan te leggen. Bovendien bouwen de inheemse mensen ‘Romeins’, zoals de villa op de Klepperheide laat zien. Het zijn vaak oud-soldaten, die gepensioneerd terugkomen naar hun geboortegrond en het geld hebben om Romeins te bouwen. Zelfs in het geloof sluipen Romeinse rituelen en tradities. Magusanus wordt Hercules-Magusanus en ook andere Romeinse goden worden aanbeden en aangeroepen. In de loop van de eerste twee eeuwen na Christus wordt de gebruikelijke crematie vervangen door begraven (op de Gelenberg) maar worden de doden nog steeds voorzien van de nodige grafgiften.⁹