Ons bericht over de afronding van de restauratie komende week, heeft in de media nu al de nodige aandacht gekregen. Heeft u het gemist?…. hieronder kunt alsnog zien en horen wat er zoal geschreven en gezegd is.
Op bescheiden wijze nemen wij komende week afscheid van de restauratoren. Daarmee komt een einde aan de maandenlange restauratie in opdracht van de gemeente Druten in samenwerking met Stichting Oude Toren Puiflijk. Door de financiële tegenvallers die zich hierbij hebben voorgedaan, kon het aanbrengen van de voorgenomen verbetering in de binnenzijde niet worden uitgevoerd. Voor ons, Stichting Oude Toren Puiflijk, is dit een grote teleurstelling, want hierdoor kan de toren niet worden gebruikt voor de gewenste activiteiten ten behoeve van Puiflijk en Druten-Zuid. Mogelijk kan een bij de Provincie ingediend subsidieverzoek soelaas bieden.
Helaas deden zich tijdens de restauratie allerlei tegenvallers voor en moest het werk tussentijds zelfs worden stilgelegd. Uiteindelijk is besloten het werk voort te zetten en vooralsnog af te zien van het opknappen van de binnenkant. Voor ons is dit een hard gelag, want onze inzet was vooral gericht op het bruikbaar maken van de toren als plek voor ontmoeting, als een levend en klinkend monument voor nu en straks.
De Oude Toren en de terp, een onlosmakelijke eenheid, zijn immers al eeuwenlang het middelpunt van het dorp Puiflijk maar helaas tot voor kort erg verwaarloosd en onderkomen. Ze vormen samen dé ideale plek voor ontmoeting, afgestemd met het er naast gelegen dorpshuis. Dé plek midden in de gemeenschap waar regelmatig iets te doen is. Kleinschalig, cultureel, voor iedereen beschikbaar. Dat geeft reuring en levendigheid, dat geeft Puiflijk een kloppend hart en versterkt de leefbaarheid – en niet alleen voor Puiflijk, maar ook voor delen van het aangrenzende Druten-Zuid en soms zelfs daarbuiten.
Om de beoogde verbeteringen aan de binnenkant aan te brengen, zoals deuren en vloeren, heeft de stichting al geld in kas, maar dat is onvoldoende. Daarom heeft de gemeente samen met de stichting een subsidieaanvraag bij de Provincie ingediend, om het nieuwe project mogelijk te maken. Hopelijk is de Provincie bereid om het ideaal van stichting en dorp financieel te ondersteunen.
Een week geleden, woensdag 12 maart, hebben Jan Reijnen (bestuurslid) en Henk van Elk (adviseur bestuur) de heer Hendrik-Jan Tolboom van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en een stagiair (student geschiedenis Leiden) ontvangen op de steigers. Vanzelfsprekend waren de heren van Steen & Ambacht er ook.
De rijksdienst was tevreden. Het zag er uit alsof er niet aan gewerkt was. Zo naturel dus. Tegelijkertijd kun je toch zien dat er veel werk is verzet. En ook dat er in drie weken nog veel moet gebeuren.
Het is zo begin april.
Afgelopen vrijdag is Ton weer op de steiger geweest om u op de hoogte te houden van de voortgang van de restauratie. Hieronder zijn verslag mét natuurlijk zijn foto’s.
Prima weer, de zon schijnt als ik op de steigers sta. Wel zijn de nachten koud en dat betekent dat er met het inmetselen van de tufstenen rekening gehouden moet worden met deze lage temperaturen. Bovendien wordt er gewerkt met kalkmortel dat een andere samenstelling heeft dan cement en daardoor minder snel uithardt.
Dus als ik boven kom, zie ik dat ze bij het inmetselen van tufstenen in de ronding van de togen het nieuwe werk wordt afgedekt zodat de lage nachtelijke temperaturen er geen invloed op krijgt.
Het inmetselen van tufstenen in de ronding stelt speciale eisen. De holtes achter de stenen worden gevuld met kalkmortel en er worden stukjes rode steen in gedaan. Dit geeft meer structuur en stevigheid. En in de voeg worden ook kleine stukjes rode steen geplaatst die er mede voor zorgen dat de juiste afstand tussen de afzonderlijke stenen blijft.
Het is heel zorgvuldig werk dat, zoals ik het zie, veel vakmanschap vraagt, de nodige ervaring én veel tijd vraagt om elke volgende steen zo op zijn plek te krijgen dat die mooi past, een goede inbedding heeft in het kalkmortelmengsel én goed vastzit. De opbouw van de boogstenen in de toog kost dus onvermijdelijk veel tijd en de gehele toog inmetselen kost enkele dagen, zo heb ik begrepen. En wat ik ook waarneem is dat de ambachtsman die dit doet, ervan geniet. Je ziet, als je er de tijd voorneemt onder zijn handen weer een prachtig stukje gerestaureerde toren ontstaan. Hoe anders dan het er het eruit zag vóór de restauratie.
Het is nu ook prachtig om te zien hoe het torengedeelte eruitziet dat helemaal klaar is. Zie de foto met de overkapping van het trappenhuis van de toren.
Wat verder naar beneden worden de muren schoongespoeld. Het werk vordert. Heel mooi om te zien. Deze week kom ik weer terug om de vorderingen in beeld te brengen. En dat verveelt niet!
Met vriendelijke groet,
Ton Rothengatter
Voor wie het heeft gemist: Op 15 maart is tijdens een heel plezierige bijeenkomst in Kasteel Wijchen de eerste Wim Kattenberg Prijs uitgereikt. Het werd nog prettiger toen ons medebestuurslid Jan Reijnen de uitverkorene bleek te zijn om deze prijs in ontvangst te nemen. Iedereen was zeer verheugd dat hij hem mocht ontvangen. Volledig terecht, was de algehele mening en al zeker die van ons!
Prachtig dat we deze matador in ons midden mogen hebben bij de Oude Toren.
We feliciteren Jan van harte met deze mooie onderscheiding. Dik verdiend en heel lang er hard en onvermoeibaar voor gewerkt.
Meer informatie? – klik hier
Het is stralend weer als ik bij de Oude Toren aankom. De zon schijnt fel en de temperatuur is aangenaam. Er wordt stevig gewerkt. Ze zijn vandaag met 4 ambachtsmensen. Het afvoegen van de toren is begonnen.
Een deel van het bovenste gedeelte is inmiddels gevoegd en al zodanig uitgehard en aan gedroogd zodat het eindresultaat goed te beoordelen is. Ik vind de gevoegde gedeeltes er fantastisch uitzien. De kleur van de voeg past heel mooi bij de nieuwe maar ook bestaande tufstenen.
Het ziet er harmonisch uit. Ik zal binnenkort enkele nieuwe foto’s maken als de zon niet zo prominent aanwezig is waardoor sommige gedeeltes van de foto wat overbelicht raken.
Ik heb ook de indruk dat de ambachtsmensen het eindresultaat nog beter vinden dan dat zij ingeschat en verwacht hadden. Niet de gehele toren wordt opnieuw gevoegd maar wat ik nu zie zal straks denk ik een heel andere aanblik van deze historische toren geven. Een plaatje! Compliment van mij aan de vakmensen.
En natuurlijk gaat het overige restauratiewerk door. Nieuwe pasgemaakte tufstenen worden ingemetseld, muurwerk wordt schoongespoeld. Kalkmortel om de tufstenen in te metselen wordt gemaakt. Enz., enz.
Prachtig om te zien. Over ongeveer een week ga ik weer kijken én fotograferen om de voortgang vast te leggen. Wordt vervolgd.
Ton Rothengatter
Weliswaar een week later, maar hier zijn ze dan: de foto’s van onze speciale carnavalsfotograaf, Pans.
Waarschijnlijk vindt u het, net als wij, heel prettig om de restauratie zo op de voet te kunnen volgen. Dankzij de foto’s die Ton voor ons maakt, incl. een bijbehorend verslagje. Vandaag al weer de twintigste aflevering.
Het is aangenaam weer als ik bij De Oude Toren aankom. Het licht is zacht en ik probeer mij al voor te stellen hoe het over niet al te lange tijd zal zijn als de steigers weg zijn en de toren schoon, helemaal opnieuw gevoegd en deels met nieuwe tufstenen zich trots toont.
Maar het duurt nog wel even en klim ik snel naar boven, helemaal naar boven want ik zie nevel en waterdruppels die tussen de steigers naar beneden druppen. Muurgedeelten die “klaar ”zijn, van nieuwe stenen voorzien worden met een zachte straal warm water afgespoeld. Dit om gruis en stof te verwijderen. En het is vooral belangrijk al het voegwerk schoon te hebben want de gehele toren wordt opnieuw gevoegd en voor de hechting is het belangrijk de voegen schoon te hebben. Een schone steen gaat ook weer langer mee.
Zo wordt per steigerverdieping van boven naar beneden de toren gereinigd en daarna de muren gevoegd. Maar er is nog wel even herstelwerk nodig voordat het zover is.
Ik ben benieuwd hoe het er over een week uitziet. Ik wens de ambachtslieden een prettige werkdag en ga naar beneden.
Ton Rothengatter
Het is heerlijk weer als ik afgelopen vrijdag 21 februari bij de oude Toren aankom. De beide heren zitten te schaften en ik ga alvast naar boven. Maar zij haalden mij onderweg in. Tja, leeftijd en ervaring met dit soort trappen.
Ik heb deze keer twee serietjes gefotografeerd. Hoog boven op de toren het inmetselen van enkele stenen op een hoek. De stenen zijn zorgvuldig pas gemaakt. Ondergedompeld in water voor een betere hechting en worden ingemetseld. Met een kunststof hamer nog wat bijgetikt en nadat met waterpas en het oog van de vakman de laatste controles zijn gedaan, nog bijgewerkt met kalkmortel. Inmiddels is er 30 kubieke meter tufsteen verwerkt. In mijn leken-oren een geweldige hoeveelheid. Maar als je de steigers afgaat en op elke steiger-etage rondom de toren loopt zie je pas goed hoeveel plekken en plekjes zijn vervangen en bijgewerkt. Ziet er goed uit!
Voor de tweede fotoserie ga ik nog iets hoger waar gewerkt wordt aan de ronding van een boogopening van de toren. Met beitel en hamer worden uiterst voorzichtig slechte stukjes tufsteen en voegwerk verwijderd. Heel voorzichtig want de tufstenen buitenmuur, eigenlijk de siermuur, is in zijn geheel kwetsbaar. De sterke dragende muur zit erachter. Als het uitstukwerk voldoende is, wordt eerst met perslucht stof en gruis verwijderd. Daarna wordt met een zachte straal water nagespoeld. Het steenwerk wordt zo vochtig en schoon en is zo een goede basis voor de in te metselen nieuwe, pas gemaakte tufsteen.
De speciale kalkmortel die bij deze restauratie wordt gebruikt hard heel anders uit dan een doorsnee cementmengsel. Het duurt langer en de chemische werking is anders. Excuus, ik ben leek op dit terrein. Dus kan dit niet goed uitleggen. Wel benadrukt deze informatie voor mij wederom dat bij restauratiewerk specifieke deskundigheid en materialen vereist zijn. Op de foto is trouwens goed te zien hoe de boog uitgestuct is en dat het ook passen en meten wordt om er weer een mooi en goed geheel van te maken.
Met dit heerlijke weer is het voor deze beide vakmensen extra fijn om te werken. De dagen daarvoor waren voor hen onwerkbaar geweest. Voor mij is het nu ook genieten. Mensen fotograferen die plezier hebben in hun werk en dus ook in hun bestaan, is een dankbaar fotografieonderwerp.
Na een uurtje daal ik de steigers weer voorzichtig af. Voldaan, tot de volgende keer.
Ton Rothengatter
Een tijd geleden hoorden wij dat voor de regio Rijk van Nijmegen Maas en Waal ruim € 1,2 miljoen beschikbaar is voor initiatieven van inwoners en ondernemers. Dat geld is beschikbaar gesteld door de Europese Unie en de provincie in het kader van de bevordering van de leefbaarheid van het platteland. Het staat bekend onder de naam LEADER, wat de afkorting is van Liaison Entre Actions de Développement de l’Economie Rurale. Oftewel in gewoon Nederlands: samenwerking voor plattelandsontwikkeling.
U begrijpt dat wij ons over deze mogelijkheid nader hebben geïnformeerd. Toen bleek dat onze plannen voor de terp wel eens zouden kunnen passen in dit Europees subsidieprogramma, hebben wij ons meteen aangemeld.
Tijdens het verkennend gesprek dat wij vervolgens met de coördinator mochten hebben, leek ons terpproject mogelijk in aanmerking te kunnen komen. Daarom werden we uitgenodigd om een korte presentatie te houden (een zgn. ‘pitch’) voor de Lokale Actie Groep (LAG). Deze groep schat in of een subsidieaanvraag kansrijk is en zo ja, dan mag je een subsidieaanvraag indienen.
Gisteren hebben voorzitter en secretaris die presentatie verzorgd voor de dames en heren van de LAG, totaal 15 personen. In een sneltreinvaart hebben wij zo indringend mogelijk duidelijk gemaakt, hoe onze plannen met toren én terp bijdragen aan de leefbaarheid van Puiflijk en de aangrenzende wijk Druten-Zuid. Dat was behoorlijk spannend, want er waren maar 15 minuten beschikbaar, 10 minuten voor de presentatie en 5 minuten voor de vragen. (Dat gold uiteraard ook voor de drie andere organisaties die gisteravond ook waren uitgenodigd.)
Vandaag kregen we het verlossende woord: we mogen een aanvraag indienen!
Volgende week worden we nader geïnformeerd over hoe de procedure verder gaat. We hebben inmiddels al wel begrepen dat er heel wat moet worden aangeleverd, om voor een LEADER-subsidie in aanmerking te komen. We gaan daarvoor vanzelfsprekend ons uiterste best doen. Uiteraard zullen we hierbij, net als in het voortraject, Torenkring Puiflijk blijven betrekken.